Đánh Vi-Chlorin ở pH nào thì tốt nhất, tại sao?

Khi hòa tan Chlorine (Ca(ClO)2) vào trong môi trường nước, chlorine phản ứng với nước tạo cả HClO- (Acid hypochlorơ) và OCl- (hypochlorite)m cả hai tác nhân này có tác dụng diệt khuẩn. Tuy nhiên, HClO- hiệu quả diệt khuẩn mạnh, diệt khuẩn hiệu quả gấp 80–100 lần so với ClO⁻.

Tỷ lệ HClO-/OCl- được tạo phụ thuộc vào pH của nước. Nếu nước có pH thấp → nhiều HOCl → hiệu quả diệt khuẩn mạnh hơn. Nếu pH cao → ClO⁻ sinh ra nhiều hơn → hiệu quả xử lý thấp hơn.

a.  pH 6,0 → ~97% HOCl (tốt nhất).

b.  pH 7,5 → 50% HOCl : 50% ClO⁻.

c.  pH 8,5 → chỉ còn ~10% HOCl.

pH trong ao thường giảm thấp nhất trong vào buổi tối trong ngày do tảo ngừng quang hợp và khí CO₂ tích lại. Khi đó, tỉ lệ HOCl cao hơn → hiệu quả diệt khuẩn tốt hơn, tiết kiệm hóa chất.

Do vậy, nên thực hiện đánh vào Chlorine buổi chiều muộn (sau 16h). Không nên đánh vào buổi trưa – đầu chiều, lúc đó pH tăng (thường 8,2 – 9,0), phần lớn Chlorine chuyển thành ClO⁻ → hiệu quả diệt khuẩn kém, hao tốn nhiều clo. Đồng thời ánh nắng UV phá hủy HOCl nhanh hơn.

Tại sao khi đánh Vi-Chlorine, thì nước chuyển sang mầu đỏ hoặc hồng?

Khi đánh Vi-Chlorine (Ca(ClO)₂) xuống ao, nước đôi khi chuyển sang màu đỏ hoặc hồng nhạt – hiện tượng này có thể giải thích bởi một số nguyên nhân hóa – sinh sau:

1. Phản ứng oxy hóa với hợp chất hữu cơ trong ao

• Ca(ClO)₂ khi tan → tạo HOCl (chất oxy hóa mạnh).

• HOCl phản ứng với chất hữu cơ, humic acid, tannin (có trong bùn, rong, xác thực vật) → tạo thành các sản phẩm oxy hóa có màu đỏ – nâu – hồng.

• Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, nhất là ở ao nhiều bùn, nước phèn hoặc ao có nhiều lá cây phân hủy.

2. Oxy hóa sắt, mangan, amoni

• Nếu nước ao có chứa Fe²⁺, Mn²⁺, NH₄⁺:

• HOCl oxy hóa Fe²⁺ → Fe³⁺ (tạo hydroxide Fe(OH)₃ màu đỏ – nâu).

• HOCl oxy hóa Mn²⁺ → MnO₂ (màu nâu đen).

• Các phản ứng này có thể khiến nước đổi màu hồng, đỏ gạch hoặc nâu.

3. Sự nở hoa của vi sinh/tảo chết

• Clo sốc mạnh làm chết nhiều tảo hoặc vi khuẩn màu (như tảo đỏ, vi khuẩn sinh sắc tố carotenoid).

• Khi chết hàng loạt, sắc tố tan vào nước → làm nước có màu đỏ hồng thoáng qua.

4. Phản ứng với các chỉ thị màu trong test kit

• Nếu dùng DPD test kit ngay sau khi vừa cho clo, có thể thấy nước trong ống nghiệm chuyển hồng/đỏ → đây là phản ứng đặc trưng để định lượng clo dư, chứ không phải màu thật của nước ao.

Kết luận

• Hiện tượng nước chuyển hồng/đỏ sau khi đánh Vi-Chlorine thường do:

1.  Oxy hóa chất hữu cơ, humic acid.

2.  Oxy hóa sắt, mangan trong nước.

3.  Tảo/vi sinh bị sốc, phóng thích sắc tố.

• Đây là phản ứng tạm thời; sau vài giờ đến 1–2 ngày, màu nước sẽ nhạt dần khi các chất kết tủa lắng xuống hoặc bị oxy hóa tiếp.

Ngoài hiện tượng nước chuyển sang màu hồng, nước ao còn có thể chuyển màu và có hiện tượng khác. Nguyên nhân và cách xử lý như sau:

Nguyên tắc chung khi xử lý clo cho ao nuôi

1.  Chỉ đánh clo khi ao đã dọn dẹp bùn, lọc rác thải hữu cơ.

2.  Nên kiểm tra Clo demand test để biết lượng clo cần dùng.

3.  Sau xử lý clo, phải để ao nghỉ 3–5 ngày, kiểm tra clo dư còn <0.5 ppm mới gây màu nước, thả giống.